TARIAN ULEK MAYANG

Tarian ini berasal dari upacara rawatan kuno yang dilakukan oleh seorang bomoh ke atas seorang nelayan yang berada dalam keadaan tidak sedar, dipercayai telah dipukau oleh seorang puteri laut yang jatuh cinta padanya. Percubaan bomoh untuk membawa balik roh nelayan itu menyebabkan puteri itu menyeru 5 lagi saudaranya untuk melawan bomoh tersebut. Pertarungan di antara si bomoh dan keenam-enam puteri berlanjutan sehingga kemunculan puteri yang ketujuh dan paling sulung.

"Ku tahu asal-usulmu” kata puteri sulung dan beliau memerintahkan semua orang, "Yang laut balik ke laut, yang darat balik ke darat".

Bomoh yang terhutang budi dan rakan-rakan nelayan menyampaikan sembahan nasi berwarna kepada sang puteri, satu upacara yang kekal diamalkan sehingga kedatangan Islam, untuk menunjukkan rasa terhutang budi kepada semangat-semangat laut.

LAGU ULEK MAYANG

Ulek mayang ku ulek

Ulek dengan jala jemala
Ulek mayang diulek
Ulek dengan tuannya puteri
Ulek mayang diulek
Ulek dengan jala jemala
Ulek mayang diulek
Ulek dengan puterinya dua

Puteri dua berbaju serong
Puteri dua bersanggol sendeng
Puteri dua bersubang gading
Puteri dua berselendang kuning
Umbok mayang diumbok
Umbok dengan jala jemala
Nok ulek mayang diulek
Ulek dengan puterinya empat

Puteri empat berbaju serong
Puteri empat bersanggol sendeng
Puteri empat bersubang gading
Puteri empat berselendang kuning
Umbok mayang diumbok
Umbok dengan jala jemala
Nok ulek mayang diulek
Ulek dengan puterinya enam

Puteri enam berbaju serong
Puteri enam bersanggol sendeng
Puteri enam bersubang gading
Puteri enam berselendang kuning
Umbok mayang diumbok
Umbok dengan jala jemala
Nok ulek mayang diulek
Ulek dengan puterinya tujuh

Puteri tujuh berbaju serong
Puteri tujuh bersanggol sendeng
Puteri tujuh bersubang gading
Puteri tujuh berselendang kuning
Umbok mayang diumbok
Umbok dengan jala jemala
Nok ulek mayang diulek
Ulek dengan tuannya puteri

Tuan puteri berbaju serong
Tuan puteri bersanggol sendeng
Tuan puteri bersubang gading
Tuan puteri berselendang kuning
Umbok mayang diumbok
Umbok dengan jala jemala
Nok ulek mayang diulek
Ulek dengan tuannya puteri

Ku tahu asal usul mu
Yang laut balik ke laut
Yang darat balik ke darat
Nasi berwarna hamba sembahkan
Umbok mayang ku umbok
Umbok dengan jala jemala
Pulih mayang ku pulih
Pulih balik sedia kala

TARIAN CIK SITI WAU BULAN

Pada musim menuai di negeri-negeri sebelah Pantai Timur sering diadakan persembahan permainan seperti main gasing, main wau, rebana ubi, rebana kertuk, rebana kayu dan lain-lain lagi. Bersempena dengan permainan wau maka satu tarian yang diberi nama Cik Siti Wau Bulan telah dicipta dan mendapat sambutan yang hangat daripada masyarakat di sana.

Dahulu tarian ini mengisahkan cara anak muda bermain-main wau di musim menuai. Kegembiraan dan kemeriahan tarian ini tergambar dalam gerak-geri penari-penari yang terdiri daripada anak muda lelaki dan perempuan. Tarian Cik Siti Wau Bulan ini diiringi oleh lagu Cik Siti Wau Bulan dan muzik iringan yang terdiri daripada serunai, rebab, endang, gong, kesi dan lain-lain lagi.

TARIAN MAK YONG

Mak Yong adalah seni teater tradisional masyarakat Melayu yang sampai sekarang masih digemari. Pada zaman dulu, pertunjukan mak yong diadakan oleh orang desa di pematang sawah selesai panen padi.

Dramatari mak yong dipertunjukkan di Terengganu, Pattani, Kelantan dan Kedah. Selain itu, mak yong juga dipentaskan di Kepulauan Riau, Indonesia. Di kepulauan Riau, mak yong dibawakan penari yang memakai topeng, berbeza dengan di Malaysia yang tanpa topeng.

Pertunjukan mak yong dibawakan kelompok penari dan pemusik profesional yang menggabungkan berbagai unsur upacara keagamaan, sandiwara, tari, musik dengan vokal atau instrumental, dan naskah yang sederhana. Tokoh utama pria dan wanita keduanya dibawakan oleh penari wanita. Tokoh-tokoh lain yang muncul dalam cerita misalnya pelawak, dewa, jin, pegawai istana, dan binatang. Pertunjukan mak yong diiringi alat musik seperti rebab, gendang dan tetawak.

KUMPULAN MUZIK MAK YONG

1. Tawak atau Gong

Tawak ibu, yang lebih besar daripada lawak anak, diperbuat daripada lembaga. Bunyian tawak ibu lebih rendah daripada bunyian lawak anak. Kedua-duanya digantung dan dipisahkan oleh dua batang kayu yang dinamakan mengembang. Pemukulnya diperbuat daripada kayu yang hujungnya dibalut dengan kain atau kepingan getah.

2. Gendang Ibu dan Gendang Anak

Kedua-duanya berbeza dari segi saiz dan bunyi. Muka besar ditutup dengan belulang lembu manakala muka kecil ditutup dengan kulit kambing.

3. Canang

Canang anak dan ibu diperbuat daripada lembaga. Perbezaan antara dua canang ini akan hanya dapat dikesan melalui bunyi yang dihasilkan oleh alat muzik tersebut.

4. Kesi

Kesi mempunyai dua bahagian, piring dan kicah (empat piring dan dua kicah) yang diperbuat daripada besi.

5. Serunai

Serunai mempunyai empat bahagian, iaitu pipit, mali, batang dan copong. Tiap-tiap bahagian ini boleh dipisahkan.

6. Rebab

Rebab mempunyai tiga bahagian iaitu pucuk rebung, batang dan muka. Tempurung muka diperbuat daripada kayu nangka atau sena dan ditutup dengan kulit perut lembu.Pada dada (muka) di penjuru kiri terdapat satu lubang seluas satu inci dan ditutup dengan penutup. Fungsinya ialah untuk mengimbangkan tekanan udara dalam dan luar. Balangnya diperbuat daripada kayu nangka atau sira. Pada masa dahulu tali rebab diperbuat daripada benang besar dan kemudian menggunakan benang kasar. Penggesek rebab diperbuat daripada kayu dan tali tangsi.

TARIAN DATUN JULUD

Tarian dari Sarawak ini adalah ditarikan secara berseorangan dan berkumpulan. Ia merupakan tarian daripada suku kaum Dayak Kenyah yang tinggal di Bulungan, Kutai, Berau dan Pasir iaitu kawasan persempadanan antara Sarawak dan Kalimantan Timur.
Tarian ini dipercayai telah dicipta oleh seorang raja Suku Dayak Kenyah di Apo Kayan (Dataran Kayan ) yang bernama Nyik Selung sebagai tanda kegembiraan dan rasa syukur kepada dewa atas kelahiran cucunya. Tarian ini kemudiannya berkembang ke segenap daerah suku Dayak Kenyih. 


ALAT-ALAT MUZIK
Alat muzik utama yang mengiringi tarian ini ialah sape iaitu sejenis alat muzik yang bertali.



CARA-CARA PERSEMBAHAN
Dalam tarian ini bulu-bulu burung dilekatkan di celah jari kedua-dua belah tangan penari sebagai perhiasan. Gerakan langkah yang menghentakkan kaki ke kiri dan ke kanan di ulang-ulang sambil menyanyi dan bertepuk tangan.

TARIAN CECACAP INAI

Tarian Ceracap Inai merupakan sejenis tarian rakyat Melayu tradisional yang terkenal terutamanya di Johor.

Tarian Ceracap Inai ini dikaitkan dengan sejarah Kesultanan Melayu Melaka, semasa baginda mudik ke hulu Sungai Muar. Tarian Ceracap Inai ini dikatakan berasal dari tarian istana dan ditarikan di hadapan Sultan dan Pembesar-pembesar negeri di dalam sesuatu keramaian.

CARA-CARA PERSEMBAHAN

Tarian Ceracap Inai ada unsur-unsur 'menyembah duli' (sembah atau ampun), merendahkan diri dan ditarikan pula kebiasaannya di hadapan 'Raja Sehari' atau Pengantin.

Tarian Ceracap Inai dipersembahkan dengan hiasan seperti 'Bunga-bungaan Emas' dan bercahayakan api lilin yang memberikan erti membawa kepada sinaran kebahagiaan dan kesejahteraan. Tarian ini asalnya ditarikan oleh bilangan penari yang ganjil atau ditarikan berpasangan oleh penari lelaki dan wanita dan boleh juga ditarikan oleh penari-penari wanita sahaja, Bilangan penari biasanya terdiri dari 5 hingga 8 orang. Tarian ini amat terkenal di Kampung Baru Lenga, Batu 28, Lenga di Daerah Muar.

TARIAN GAMELAN

Tarian Gamelan adalah sebuah tarian diraja dan pada asalnya bermain semasa kesultanan Riau-Lingga dan kemudiannya dibawa kepada hartanah Melayu oleh Sultan negeri Ahmad daripada Pahang. Ia kemudian diperkenalkan kepada kerajaan Terengganu apabila Tengku Meriam, anak perempuan Sultan Ahmad bersuamikan  putera itu Sultan Zainal Abidin II di Terengganu. Ia dikatakan Tarian Gamelan itu telah sekaligus 39 tarian-tarian berbeza di mana sebahagian daripada ini dicipta oleh Tengku Ampuan Meriam sendiri daripada cerita-cerita yang beliau telah dengar dari pencerita-pencerita.


PAKAIAN DAN ALAT-ALAT MUZIK

Lapan wanita semua dalam pakaian sutera berwarna-warni akan bertemankan beberapa alat muzik seperti serunai, gambang, saron, bonang, kenong, gendang ibu dan gendang anak membuat persembahan cerita.

Muzik gamelan Melayu biasanya dimainkan semasa diraja dan kesempatan rasmi dan yang penghibur adalah dilatih khusus dalam istana-istana diraja. Antara bunyi-bunyian bermain ialah Gong Agong, Gong Sawokan, Gendang Ibu, Gendang Anak, Saron Pekin, Saron Baron saya , dan Saron Baron II, Gambang and Kenong.

TARIAN MAGUNATIP

Tarian ini adalah sejenis tarian tradisi masyarakat suku kaum Murut. Magunatip berasal dari perkataan "atip" yang bermaksud jepit atau terapit. Tarian Magunatip ditarikan berdasarkan upacara tertentu seperti Upacara Titikas yang merupakan upacara gembira seperti majlis perkahwinan. Alat yang digunakan dalam tarian ini ialah 3 batang kayu jenis keras berukuran 8-10 kaki yang berbentuk bulat menyerupai penumbuk atau alu padi. Dua daripada tiga batang kayu itu diletakkan di tengah-tengah manakala sebatang lagi kayu digunakan sebagai landasan untuk menghentak dua batang kayu tadi. Alat muzik yang digunakan ialah "sansaring" iaitu sejenis gong kecil dan "jaring" iaitu sejenis gendang.

TARIAN ZAPIN

Zapin merupakan tarian Melayu yang berasaskan kesenian Arab–Parsi yang telah disesuaikan dengan kesenian Melayu. Zapin bermaksud “gerak kaki” daripada perkataan ‘al–Zafn’. Tarian Zapin bercorak persembahan atau pertunjukkan. Gerak tarinya berasaskan langkah kaki penarinya. Banyak tarian Melayu ciptaan baru mengambil rentak zapin sebagai irama tarian. 


ALAT MUZIK YANG DIGUNAKAN 
Alat muzik utama yang digunakan bagi mengiringi tarian zapin ialah gambus, rebana, gendang dan marakas. Petikan gambus untuk membawakan lagu, sementara rentak gendang atau rebana menentukan rentak dan pecahan tari. Antara lagu zapin ialah Lancang Kuning, Zapin Asli, Gendang Rebana dan lain–lain. 


CARA PERSEMBAHAN TARIAN ZAPIN
Sebagai sebuah tarian persembahan, tarian Zapin terbahagi kepada 3 peringkat :

1. Peringkat pertama - permukaan tarian atau pembuka tari.

2. Peringkat kedua - pecahan atau gerak serta lenggang tari.

3. Peringkat ketiga - penutup tarian.


Zapin menumpukan pada langkahan kaki dengan posisi kaki selalu tertutup dan tidak merendah. Kebanyakan posisi badan selalu bergerak seperti ombak mengalun. Posisi tangan tidak diperlihatkan secara jelas misalnya motif memetik bunga, tangan kanan mahupun kiri berada di bawah bahu. Kebiasaannya, senikata yang dinyanyikan dalam lagu untuk tarian ini diselitkan dengan kalimat berunsur keagamaan seperti “salam” dan “assalamualaikum”, kata– kata nasihat dan pujian kepada kebesaran agama dan kesempurnaan budi pekerti. 


PAKAIAN DI DALAM TARIAN ZAPIN
Sungguhpun Zapin mempunyai pengaruh Arab–Parsi, tetapi dari segi pakaian, penari–penari memakai pakaian Melayu selengkapnya iaitu bagi lelaki berkain samping dan bersongkok dan wanita memakai kurung beserta kain sarong. 

TARIAN NGAJAT

Tarian ngajat merupakan tarian yang menjadikan kebanggaan kaum iban dan masyarakat sarawak.Biasanya,tarian ngajat akan ditarikan dalam sambutan hari gawai sebagai tanda kesyukuran terhadap hasil penuaian padi sepanjang tahun.Pada zaman dahulu,tarian ini akan ditarikan selepas orang iban kembali dari berperang.Keindahan tarian ngajat yang terdapat dalam adalah unik dan asli kerana mempunyai identiti iban yang ppenuh dengan dunia mistik dan keajaiban serta dapat membezakan kaumnya dari suku-suku kaum pribumi lain di sarawak

JENIS-JENIS TARIAN NGAJAT

Tarian ngajat dibahagikan kepada pelbagai jenis tarian iaitu  Ngajat Lesong, Ngajat Bunuh, Ngajat Induk, Ngajat Ngalu Temuai ( menyambut tetamu ), Ngajat Pua Kumbu dan Ngajat Kuta ( persembahan ngajat Tradisional ).

Tarian biasanya di persembahkan semasa meraikan kejayaan atau menyambut kepulangan pahlawan-pahlawan Iban yang baru balik dari medan perang dan juga meraikan kejayaan hasil dari cucuk tanam mereka yang merujuk kepada tanaman padi.

Ngajat berbunuh 
Di persembahkan oleh kaum lelaki dari masyarakat berkenaan, tarian ini merupakan satu peniruan atau pengulangan yang di lakukan oleh mereka sebagaimana yang yang mereka lakukan semasa menghadapi musuh-musuh  ketika mereka mengadakan aktiviti harian seperti memburu.

Ngajat Induk
Merupakan persembahan yang di persembahkan oleh golongan wanita yang memaparkan kelembutan dan kehalusan seni budaya serta adat istiadat masyarakat pribumi itu sendiri. Gerak  tari yang di persembahkan mempunyai maksud yang tersirat serta menggambarkan aktiviti seharian masyarakat Iban.

Tarian Ngajat Lesong
 merupakan tarian yang di persembahkan oleh golongan lelaki sahaja. Persembahan ngajat jenis ini hanya di benarkan untuk di tarikan oleh kaum lelaki kerana ianya memerlukan penari lelakinya untuk menari sambil menggigit lesong. Kekuatan dan kegagahan yang di tunjukkan dalam persembahan tarian ngajat jenis ini hanya sesuai di persembahkan oleh golongan lelaki sahaja. 

Ngajat Ngalu Temuai ( menyambut tetamu ) 
Dipersembahkan bagi tujuan menyambut kedatangan tetamu khas yang datang. Biasanya tarian ini di persembahan ketika upacara perasmian atau pembukaan sesuatu majlis rasmi yang di hadiri oleh banyak tetamu-tetamu terhormat dan orang ramai.

Ngajat Kuta 
Merupakan jenis tarian persembahan ngajat yang menggabungkan penari lelaki dan perempuan. Biasanya diadakan bagi upacara sambutan seperti perasmian sesebuah persembahan kebudayaan dan sebagainya.

Ngajat Pua Kumbu 
Merupakan salah satu daripada jenis persembahan yang terdapat dalam tarian
ngajat. Persembahan ngajat jenis ini lazimnya di persembahkan oleh golongan wanita. Memandangkan nama tarian ini ialah Pua Kumbu sudah pasti penari akan menari sambil membawa kain pua kumbu sebagai alat dalam persembahan mereka.

PAKAIAN LELAKI
Penari ngajat akan memakai pakaian tradisi seperti 'sirat', 'gagung' atau baju burung. Penari juga memakai topi yang dihias dengan bulu-bulu burung. Gagung merupakan sejenis baju yang tebal dan keras yang diperbuat daripada kulit haiwan seperti kulit beruang tetapi tidak dijahit kiri dan kanannya. Penari-penari akan memakai kain merah yang yang diikat pada bahagian pinggang hingga ke paras lutut. Penari juga memakai topi yang dihias dengan bulu-bulu burung. Di tubuhnya dipakaikan sejenis baju yang dibuat dari bulu-bulu burung tetapi tidak dijahit kiri dan kanannya.





PAKAIAN PEREMPUAN
Penari ngajat perempuan pula akan memakai pakaian tradisi seperti pakaian yang berduit syiling,cucuk sanggul dan bergelang kaki.Selain itu,kaum wanita dikenakan pakaian "selabai" dan berkain songket. Dalam erti kata lain,pakaian tradisi ini dikenali sebagai ngepan iban.

TARIAN SUMAZAU

Tarian Sumazau merupakan sejenis tarian tradisi rakyat Sabah yang amat terkenal di Sabah dan di seluruh Malaysia. Ia merupakan tarian tradisi suku kaum Kadazandusun yang sering dipersembahkan pada Tadau Kaamatan yang bermaksud Hari Penuaian yang dirayakan di negeri Sabah pada setiap bulan Mei.

Tarian Sumazau ini seolah-olah menunjukkan bahawa petani sedang menghalau burung daripada memakan hasil tanaman padi mereka. Setiap penari yang menjayakan tarian ini hendaklah bergerak beberapa sentimeter saja daripada penari lain tanpa bersentuhan.

Tarian ritualnya memenuhi pelbagai fungsi seperti tarian sumazau yang ditarikan untuk mengucap kesyukuran yang berkaitan dengan kegiatan menanam dan menuai padi dan juga untuk menolak bala, menyemah semangat, dan mengubati penyakit.

Tarian ini ditarikan oleh kaum petani terdiri daripada lelaki dan perempuan dengan memakai pakaian tradisional mereka. Tarian ini dimainkan dengan iringan paluan gong, biasanya 8 biji gong yang berbagai ukuran dan satu gendang dengan rentak yang khusus. Tempoh dan rentak pukulan gong Sumazau adalah berbeza-beza mengikut daerah dan desa.

Tarian ini ditarikan dengan kedua-dua tangan diangkat ke paras bahu dan dikibar-kibarkan umpama kipasan sayap burung, mengikut alunan rentak yang dimainkan dengan perlahan-lahan dan lemah lembut. Pasangan penari lelaki dan wanita menari berhadap hadapan dan mereka menggerak-gerakkan kaki dengan langkah kecil, sementara tumit kaki diangkat dan diturunkan mengikut irama lagu. Ketika menari tangan dikepakkan keluar, gerakannya turun naik seperti burung terbang. Biasanya Sumazau ditarikan semasa menyambut hari keramaian dan di majlis jamuan, namun tujuan asal tarian ini ialah untuk menyambut kedatangan "Bambaazon" (semangat padi) yang biasa dilakukan pada selepas menuai padi.

Penari-penari Sumazau yang terdiri daripada kaum lelaki dan perempuan biasanya memakai pakaian serba hitam yang dihiasi dengan corak-corak menarik menggunakan benang berwarna emas. Penari perempuan dihiasi dengan selendang serta talipinggang (tangkong) yang diperbuat daripada duit syiling perak (trade dollars). Penari lelaki biasanya akan memaki tanjak di samping pakaian serba hitam serta menyendang daun silad kering.